۱ – زعفران نگین(Negin saffron)
زعفران نگین تنها دارای قسمت‌های قرمز رنگ کلاله زعفران می‌باشد و هیچ نوعی زردی یا سفید در آن مشاهده نمی‌شود. البته خود زعفران نگین نیز به چند درجه کیفی تقسیم می‌شود.
هرچه کلاله و سرقلم زعفران درشت تر باشد و شکستگی کلاله ها کمتر باشد دارای ارزش بالاتری است.
اگر بخواهیم خامه زعفران نگین با خامه زعفران پوشال معمولی را مقایسه کنیم، خواهیم دانست که از شباهت بالایی نسبت به هم برخوردار هستند ولی از جهت ضخامت، متفاوت می باشند و زعفران پوشال معمولی در مقایسه با زعفران نگین ظریف‌تر می باشد.
زعفران نگین از لحاظ فیزیک ظاهری بسیار حجیم دارد و از ظاهری بسیار زیبا برخوردار می باشد.
گران قیمت‌ترین زعفرانی که در ایران وجود دارد همین زعفران نگین می‌باشد و برای صادرات زعفران هم عموما از زعفران نگین استفاده می‌کنند بعلاوه این نوع زعفران از قدرت رنگ‌دهی بسیار بالایی برخوردار می‌باشد. بعلاوه عطر و بوی خارق العاده ای هم دارد.
ویژگی های زعفران نگین:
- آخر کلاله ها به رنگ سفید نمی باشد.
- فرخوردگی در آن وجود ندارد.
- از رنگی زیبا و شکلی قشنگ برخوردار است.
- سه شاخه کلاله در زعفران نگینی تماما منفصل و جدا می باشد.
- در زعفران نگینی، تکه هایی که به هم چسبیده باشند دیده نمی شود.
گونه های مختلفی که زعفران نگین دارد
زعفران نگین مبتنی بر روش فرآوری ای که داشته، به انواع مختلفی تقسیم می شود.
- زعفران سوپر نگین
زعفران سوپر نگین یکی از بهترین و درجه‌یک ترین زعفران‌های موجود در بازار است و به نوعی شناسنامه زعفران در جهان است. این نوع از زعفران نسبت به سایر انواع زعفران دارای کیفیت و قیمت بالاتری است.
این نوع زعفران از کیفیت رنگی خوبی برخوردار است و همچنین ظاهر زیبایی هم دارد لذا برای صادرات به کشور‌هایی همچون چین، هند، ژاپن و به طور کلی کشور‌های آسیایی گزینه‌ی بسیار مناسبی است.
- زعفران نگین درجه دو
این نوع زعفران در میان انواع زعفران نگینی، به عنوان زعفرانی شناخته می‌شود که کیفیت آن متوسط رو به بالا است، در نتیجه این نوع از زعفران نگینی هم برای صادرات، گزینه مناسبی شناخته شده است.
- زعفران نگین پرسی
تفاوت زعفران نگین پرسی یا همان اتویی در نحوه خشک‌کردن آن است. اگر سر کلاله زعفران تحت فشار فیزیکی یا فشار هوا به صورت تخت یا شمشیری دربیاید زعفران نگین پرسی به دست خواهد آمد.
این نوع زعفران به تازگی بسیار رایج شده و برای صادرات عمدتا از نوعی پرسی زعفران استفاده می‌شود.
- زعفران شبه نگین
زعفران شبه نگین در مقایسه با دیگر اقسام زعفران نگینی کیفیت کمتری دارد ولی نکته مثبت آن در این است که از قیمت خیلی خوبی برخوردار است.
۲– زعفران سرگل(Sargol saffron)
زعفران سرگل همان زعفرانی است که به طور غالب در بسته‌های یک گرمی و یک مثقالی برای مصارف روزانه تهیه می‌شود و از قسمت ابتدای کلاله و یا همان سرقلم زعفران تهیه می‌شود. زعفران سرگل دارای قدرت رنگ‌دهی بالا و عطر و طعمی ناب است.
در زعفران سرگل هیچ خبری از بخش زرد رنگی که زعفران دارد یا همان ریشه زعفران وجود ندارد و فقط بخش کلاله آن یا همان رشته بریده شده، به شکل کاملا منفصل و جدا جدا و همچنین تمیز موجود است. همچنین این نوع زعفران در مقایسه با دیگر انواع زعفران دارای خرده و شکسته‌های بیشتری است.
همچنین جالب است بدانید که عناوین دیگری هم برای این نوع زعفران وجود دارد همچون زعفران سرریشه، سرقلم و ممتاز.بعلاوه در خارج از ایران، زعفران سرگل را با نام ALL RED می شناسند.
زعفران سرگل چه ویژگی هایی دارد؟
- کلاله های آن (رشته های بریده شده آن) تماما جدای از هم می باشند.
- کلاله آن کاملا قرمز رنگ بوده و هیچ اثری از سفیدی در آن نیست.
- از رنگی زیبا و ظاهری قشنگ برخوردار است.
- در هم تنیده و به هم چسبیده نیست.
- از رشته هاي کلاله ای که ضخيم است تشکیل شده است.
- درصد کروسين و سافرانال موجود در زعفران سرگل خیلی بالا می‌باشد.
موارد استفاده زعفران سرگل شامل مصارف درمانی، خوراکی و صنعتی می‌باشد. الیته یکی از انواع اصلی صادراتی زعفران همین زعفران سرگل می‌باشد.
۳– زعفران پوشال (Pushal Saffron)
زعفران پوشال، زعفرانی است که دارای کلاله هایی به رنگ قرمز، همراه با مقداری خامه (مابین سه تا پنج میلیمتر) می‌باشد. تولید این نوع زعفران در ابتدای فصل برداشت می‌باشد. همچنین این گل دارای بقاء بیشتری نسبت به دیگر گل‌های زعفران است چراکه همراه با کلاله های خود مقداری از خامه را هم دارد. در حالت طبیعی از هر ۱۰۰ کیلو گل زعفران، تقریبا یک کیلوگرم زعفران پوشال گرفته می شود.
این نوع زعفران در مقایسه با زعفران دسته از قدرت رنگ دهی بالاتری برخوردار است، زیرا کلاله آن از زعفران دسته بیشتر است.
عده ای از مردم به علت اینکه در زعفران پوشال، کلاله به خامه متصل است و احتمال تقلب در زعفران پایین می آید و روش تشخیص اصل بودن و تقلبی نبودن آن آسان تر می باشد ، این نوع زعفران را ترجیح می دهند.
زعفران پوشال و خصوصیات آن
- در آخر کلاله آن سفیدی دیده می شود.
- در هم تنیده و فرخورده است.
- دارای تکه هایی که به یکدیگر چسبیده اند نیست.
- دارای رشته هایی است که به شکل کلاف هستند.
- از رنگ زیبایی برخوردار است.
۴–زعفران دسته یا دخترپیچ (Bunch Saffron)
زعفران دسته یا دخترپیچ اصلی‌ترین و پایه‌ای‌ترین نوع زعفران‌ها محسوب می‌شود و شیوه تهیه آن نیز بدین نحو است که کنار هم چیده می‌شود و بعد از خشک شدن همه رشته زعفران (ترکیب خود کلاله و خامه) آماده می شود. عموما قسمت خامه آن مابین ۳ تا ۵ میلیمتر است و با توجه به کیفیت زعفران، قسمت کلاله آن امکان دارد از آن بلندتر و یا کوتاه‌تر باشد، البته باید توجه داشت که این خصوصیت اغلب به سلیقه کسی که زعفران را پاک می کند برمی گردد.
همچنین این نوع زعفران، از لحاظ قیمت نسبت به بقیه گرید های زعفران بهتر و مقرون به صرفه تر می باشد. زعفران دخترپیچ یکی از زیبا‌ترین انواع زعفران می‌باشد که خواهان بسیاری نیز در بین اقشار مختلف جامعه دارد.
۵– زعفران ریشه یا سفید(Saffron white یا style)
شاید گمان کنید که زعفران ریشه، ریشه زعفران است که در خاک قرار دارد، اما اینطور نیست. کلاله زعفران که بخش اصلی زعفران می‌باشد دارای قسمتی سفید رنگ در انتهای خود می‌باشد که نامش ریشه زعفران است.
ریشه زعفران دارای تمام خواص قسمت‌های قرمز رنگ زعفران می‌باشد و تنها قدرت رنگ‌دهی کلاله را ندارد. این نوع زعفران قیمتی به مراتب پایین‌تر از انواع دیگر زعفران دارد ولی خواص زعفران را به طور کامل دارد.